Het kerkdorp Oirsbeek bestond in het grijze verleden uit een drietal kernen; Gracht, Oirsbeek en Oppeven. Oirsbeek ontleent zijn naam aan een beek (de Oir of Oëre) die nu, opgesloten in een buis onder het dorp (Oirsbeek), zijn weg vervolgt via Schinnen en daar de naam Kakkert draagt en uitmondt in de Geleenbeek. Oirsbeek is waarschijnlijk vanaf het begin van de jaartelling bewoond geweest. Men baseert dit ondermeer op de aanwezigheid van een waterput in de Schepenbank, die, wat vorm betreft, een Romeinse villa had kunnen zijn. Deze Schepenbank is gelegen op de kruising van twee wegen waar vermoedelijk een vesting is geweest. Als men in de tegenwoordige tijd de plattegrond van Oirsbeek, waarin de nog bestaande gebouwen uit die oude tijd staan aangegeven, bekijkt, dan valt het op dat er nog maar weinig van die typische bebouwing is overgebleven. Rondom de kerk staan nog enkele panden die jaren geleden tot rijksmonument werden gedoopt. Veel panden zijn verloren gegaan in de zestiger en zeventiger jaren, toen de vraag naar woningen een sterke toename kende.
Verder zijn er nog slechts enkele beeldbepalende panden, die het waard zijn om beschermd te worden tegen de steeds voortschrijdende modernisering en verstedelijking. Enkele bezienswaardige gebouwen in Oirsbeek zijn de Schepenbank, de “Janssenmeule”, het voormalige gemeentehuis, de kerktoren, de Fatimagrot en enkele oude boerderijen.
De Schepenbank was vroeger de plaats waar recht gesproken werd. Het gebouw werd in 1977 gerestaureerd en heeft nog enige tijd gediend als gemeentehuis van Oirsbeek en van 1982 tot eind 1987 van de heringedeelde gemeente Schinnen. De kerktoren, tegenover de Schepenbank, dateert uit 1514 maar is gebouwd op de resten van een veel ouder exemplaar. De toren is vervaardigd uit zogenaamde speklagen. De ene laag is van baksteen, terwijl de andere laag uit mergel bestaat. Het schip van de kerk stamt uit 1953 en is een ontwerp van architect Peutz. In de kerk bevindt zich een uit 1828 stammend orgel. Ook de fraaie glas-in-lood-ramen van deze kerk zijn een bezichtiging meer dan waard.